Schijndel: de beiaard van de Heilige Servatiustoren
Tommy van Doorn bespeelt dit instrument (in de regel) tweewekelijks tijdens de weekmarkt op zaterdagmiddag van 14 tot 15 uur. In de eerste helft van 2024 is dit op: 13 januari, 27 januari, 3 februari, 2 maart, 23 maart, 30 maart, 20 april, 27 april, 4 mei, 18 mei, 1 juni, 22 juni.
Geschiedenis
De Heilige Servatiuskerk op de markt van Schijndel (gemeente Meierijstad) heeft een karakteristieke laatgotische toren die dateert uit 1525. De toren heeft een hoogte van 42 meter. Het kerkgebouw werd in 1839-1840 gebouwd als Waterstaatskerk ter vervanging van een oude, kleinere kerk op dezelfde plaats; de oude toren bleef behouden. In september 1944 kwam Schijndel in de frontlinie te liggen van de strijd tussen Amerikaanse en Duitse troepen. Het dorp en de kerk werden zwaar getroffen door wekenlang granaatvuur - een periode die de naam ‘Granaatweken’ meekreeg. De restauratie van de Heilige Servatiuskerk werd meteen na de oorlog begonnen. Deze kwam in 1955 gereed toen ook de Servatiustoren weer opgebouwd was. Bij deze gelegenheid werden twee nieuwe luidklokken in de toren gehangen.
In 1979 goot Koninklijke Eijsbouts te Asten een beiaard voor de Sint-Servatiustoren. Het initiatief voor dit instrument werd genomen door het ‘Comité Verfraaiing Gemeente, aktie Carillon,’ dat binnen zeer korte tijd Schijndel enthousiast wist te krijgen en aan de noodzakelijke middelen wist te komen. De drie reeds aanwezige luidklokken werden in het instrument geïntegreerd. De grootste klok dateert uit 1741 en werd gegoten door Peter van den Gheyn. De andere twee luidklokken dateren uit 1954/55 en werden gegoten door Petit & Fritsen te Aarle-Rixtel. In totaal bestaat de beiaard uit 49 klokken. De klokken zijn aangesloten op het klavier als G (klinkend e) - A - c - d - e - chromatisch - c4. De beiaard transponeert een grote sext omhoog. Het hangt in een gesloten en akoestisch goed klinkende klokkenkamer, waardoor de klank van deze lichte beiaard vol en sprankelend is.
Sinds oktober 2019 ontfermt de Stichting Smitsorgel & Beiaard Schijndel zich over de bespelingen en de promotie van het instrument. Deze stichting zet zich tevens in voor het behoud van het Smitsorgel (1852) en organiseert jaarlijks concerten en activiteiten op zowel orgel als beiaard. In 2023 voerde Klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts renovatiewerkzaamheden uit aan de beiaard. Hierbij werden onder meer de klepels herzien en werd een nieuw pneumatisch automatisch speelwerk geplaatst.
De beiaard wordt wekelijks op de zaterdagmiddag, tijdens de weekmarkt, van 14 tot 15 uur bespeeld. Iedere twee weken speelt Tommy van Doorn als beroepsbeiaardier, de overige keren wordt er door amateurbeiaardiers gespeeld.
